Leiden, 21 maart 2016, 20:36 - Door Jan van der Sluis
Slaaghwijk heeft de eerste Leidse wijkacademie
It takes a village to raise a child. Een Afrikaans gezegde, aangehaald door de Leidse wethouder Roos van Gelderen (SP) bij de installatie van de eerste kerngroep Wijkacademie. Negen vrouwen die zich feitelijk gaan bezighouden met sociale samenhang, want opvoeden is meer dan een zaak van de ouders alleen. Dat bleek tijdens de miniconferentie die door de wijkvereniging in samenwerking met Libertas was georganiseerd rond de installatie. Een goed bezochte bijeenkomst – op maandagochtend! – waar ondermeer is gesproken over de rol van vaders, de positie van communicatie, en het perspectief van en op lastige jeugd.
Beeldvorming
“Een wijk waar respect voor elkaar bestaat”. En “een wijk waar het gezellig is”. Citaten die volwassenen verrasten. Maar ook “een wijk waar veel politie op straat is. Waarom eigenlijk?” Het zijn jonge kinderen die zo over hún wijk oordelen: niet per sé negatief – alhoewel ze dat ook wel zien en benoemen – maar vooral ook een blijkbaar vertrouwde, positief gewaardeerde omgeving, de drukte, de gezelligheid (zoals zij dat ervaren). Hun oordeel maakte al direct duidelijk wat belangrijk is: luisteren, luisteren naar de waardering en oordelen van direct betrokkenen. Want Slaaghwijk heeft een slecht imago. Daar kán toch niets positiefs zijn? Wel dus. Het is ook wat Britt Fievez, die met de kinderen de dia-scripts maakte, opviel, dat ze niet negatief oordelen over ‘hun wijk’. Zij zou graag langer en met een grotere doelgroep aan de slag willen. De 3 uurtjes waren eigenlijk te kort.
De buurt heeft veel ogen
Op zo’n 40-50 vrouwen waren er misschien 10 mannen, en die waren er grotendeels beroepsmatig. Opvoeden – het conferentiethema – is blijkbaar een vrouwenzaak. Zou je denken. De workshops maakten duidelijk dat dat subtieler ligt. De mannen zijn aan het werk, was een verklaring. Vrouwen géven mannen de ruimte niet om te zorgen. Partners hebben niet per definitie dezelfde ideeën. Dat zijn allemaal standaard opvoedingsaspecten die in alle culturen en groepen zijn te vinden. Dat geldt ook voor de algemeen gehoorde opmerking dat ‘we’ teveel zijn gaan denken dat opvoeden een zaak voor de ouders en de ouders alleen is. Dat is niet zo. Opvoeden is ook het bijbrengen van de groepsnormen ofwel de buurt, de ‘village’ van de wethouder. Vroeger “wist je dat buurvrouwen je in de gaten hielden en aan je moeder vertelden wat je deed”, vertelde iemand. De openbare ruimte werd gezien door heel veel ogen. Maar, zoals de wijkagent opmerkte, “mensen weten een heleboel van elkaar, maar spreken elkaar er niet meer op aan”.
Niet direct oordelen
Dat is precies wat de Wijkacademie beoogt: luisteren, en praten zonder te oordelen. Misschien was dat in het verleden makkelijker vanwege de meer gelijke gedeelde ervaringen. Nu liggen er ook cultuurverschillen, veruit het best verwoord in het beeld “daar trof ik een kind aan dat met een koord aan de tafelpoot vast zat. (…) Ik durfde pas later te vragen waarom dat was. De moeder antwoordde dat het kind daardoor een veilige cirkel had, zonder hete thee die kan worden omgegooid of ander gevaar… net als de kinderen die Nederlanders in een gevangenis zetten. De box”. Het valt niet te loochenen dat de wethouder ervaring heeft in de opvoedingsondersteuning. Luisteren en snáppen, voordat je oordeelt.
De ontbrekende mannen
Wijkacademies zullen vanaf deze zomer in meerdere Leidse wijken worden opgestart. In Slaaghwijk ontbraken de mannen opvallend – met uitzondering van de Power Fathers die een prima lunch verzorgden. Nu zijn zij ook lastig te mobiliseren – “jij gaat mij vertellen hoe ik moet opvoeden?!” – en wordt hen ook een specifieke, afstandelijker rol toegedicht, maar toch maken ook zij deel uit van de groep opvoeders. Een lastige opgaaf mannen te motiveren. Dat geldt ook voor de groep mensen die het allemaal al weet, en vaak beter.
Waarheid in pacht?!
Opvoeden doe je niet alleen als ouder. De Wijkacademies zullen ook een functie krijgen in de samenlevingsopbouw. Want “als ik wat zeg tegen een ander kind is de kans groot dat ik afgebekt word met ‘blijf van mijn kind af'”. Dat is een algemeen gedragen beeld; ‘vroeger’ was er na school iemand thuis, en anders was er ‘de buurvrouw’. Dat is weg. Maar kwam er iets anders voor in de plaats? Social media worden door de aanwezigen als surrogaat gezien. Luisteren, kennen en vertrouwen lijken vanzelfsprekende waarden in een buurt. Het wordt echter een stuk lastiger als je de waarheid in pacht denkt te hebben en niet ziet dat álle ouders dezelfde uitdagingen hebben aan te gaan met en voor hun kinderen, en voor de leefbaarheid in de buurt.
