Wat geef je van je eigen opvoeding mee aan je kind en wat niet? Deze vraag beantwoorden de leden van de kerngroep van de Wijkacademie Opvoeden in Holendrecht tijdens de bijeenkomst op 25 november 2015. De groep bestaat uit ouders, grootouders en vrijwilligers. Zij gaan in gesprek, leren van elkaar en gaan allianties aan met scholen en instellingen in de buurt om op een aantrekkelijke manier zelfgekozen opvoedthema’s in de wijk te bespreken. Hoe verloopt zo’n proces van verhalen vertellen en welke gedeelde ervaringen, wensen en zorgen zijn in de verhalen aanwezig? In dit blog vertel ik over mijn eerste kennismaking met deze werkwijze en de Wijkacademie Opvoeden Holendrecht.
Beklemmende opvoedwaarden
Grootouders vertellen dat zij bewust kiezen om opvoedzaken anders aan te pakken waarbij beklemmende opvoedervaringen worden achtergelaten. Zo zijn sommige opgegroeid in een gezinsklimaat met een strikte man-vrouw verhoudingen of een klimaat waarin je je ouders of docenten zonder tegenspreken moest gehoorzamen of een gezin waar je als kind aan je lot werd overgelaten. Dit opvoedklimaat thuis of op school hebben zij als beklemmend ervaren en als ouders willen zij hun kind iets anders meegeven. Deze individuele wensen tot verandering pasten binnen een veranderende Nederlandse samenleving waardoor het makkelijker werd om het anders te doen. Zo begon in de jaren zestig een periode van meer (seksuele) vrijheid en gelijkheid tussen man en vrouw. Ook veranderende de gezagsverhoudingen tussen jongeren en ouderen en kwam er aandacht voor de zelfontplooiing en ontwikkeling van kinderen. In zo’n omgeving zochten zij een eigen weg.
Praten met je kind
Wat doen ouders nu anders? De grootste wijziging is dat ouders naar hun kind luisteren, vragen stellen, uitleg gegeven en belangstelling tonen. Maar zij merken ook dat het best lastig kan zijn als de ouder-kind relatie gelijkwaardiger wordt. Tot hoe ver mag een jongere het gezinsleven bepalen? Een ouder vertelt over het invoeren van een mama-regel. Een regel waar de ouder een vetorecht heeft. De regel wordt wel toegelicht, maar niet bediscussieerd omdat je als ouder nu eenmaal meer overzicht hebt en meer weet dan je kind. Dit vraagt duidelijkheid van de ouder, maar ook de bereidheid om de regel te handhaven, ook als je moe bent en weinig energie hebt. Een vader wil hier meer over weten, want hij vindt het best lastig als alleenstaande vader de regels handhaven zonder te vervallen in bevelen. Een ander thema dat naar voren komt, is dat het niet altijd makkelijk is om aan het kind toe te geven dat je een fout hebt gemaakt.
Waardevolle waarden
Naast deze zaken die heel anders worden aangepakt willen ouders bepaalde ervaringen wel doorgeven aan hun kind zoals een goede scholing - je diploma is je man -, spaarzaamheid, politieke en maatschappelijke betrokkenheid. Veel deelnemers zijn actief in hun buurt en initiatiefnemers van een kinderontbijt service, een weerbaarheidscursus voor meiden, het geven van vadercursussen. Thuis probeert een ouder het beste van haar cultuur aan haar kind mee te geven. Verder breng je een kind niet alleen groot. Zo vertelt een ouder dat zij naar de basisschool is gegaan omdat haar kind steeds buikpijn had. Tijdens het gesprek met de lerares bleek dat haar kind lezen lastig vond. Zij maakte haar kind en de lerares duidelijk dat haar zoon meer met zijn handen leerde dan met zijn hoofd én dat dat goed is. De buikpijn verdween, het ging beter op school en het lezen was geen probleem meer.
Creatieve transformatie
Kortom: een sociale erfenis, dat wat je van je ouders meekrijgt, kan een last of een inspiratiebron zijn. Hoe dan ook vraagt het van ouders creativiteit en een gevoel van vrijheid om deze erfenis naar eigen hand te kunnen zetten. Dat omzetten is sowieso spannend want de motivatie is dingen beter maken voor het kind, maar tegelijkertijd is je invloed beperkt. Er worden dan ook voorbeelden genoemd van dingen die niet zijn gegaan zoals je als ouder zou willen. Een ouder vertelt over haar keuze om naar Nederland te emigreren vanwege haar ziekte. Haar kind miste daardoor zijn vader die besloot om niet mee te gaan. Daarover wordt gepraat met het (volwassen) kind. “Ik heb een keuze gemaakt, dat was niet makkelijk voor jou, maar jij kunt het als ouder anders doen.”
Hoe maak je je kind weerbaar?
Je kind verantwoordelijkheden geven en laten zien dat er keuzes mogelijk zijn, dit thema keert in veel verhalen terug. Ook is de samenleving minder overzichtelijk omdat het geloof of andere autoriteitsbronnen in het openbare leven bijna afwezig zijn waardoor minder duidelijk is wat goed of fout is. En met het mobieltje en de sociale media komt er sowieso veel op kinderen af. Je kunt je zekerheid niet uit de buitenwereld halen, constateren de deelnemers, je moet je zekerheid in jezelf vinden. Als ouders moet je je kind helpen om stevigheid in zichzelf te vinden. Maar wat vraagt dit van ouders? Hoe kan ik mijn kind weerbaar maken en leren omgaan met een veranderende wereld blijkt een urgente vraag van ouders te zijn. Een migratiegeschiedenis hebben, wordt in deze groep als kracht gezien omdat je in je leven hebt moeten leren omgaan met grote veranderingen.
Hét magazine gemaakt door jongeren en ouders uit Amsterdam Oost
Ons project Ongekend Bijzonder, de bijdragen van vluchtelingen aan de stad, is dit jaar door de Stichting Paleis van de Verdraagzaamheid genomineerd voor de eervolle prijs, ‘Ambassade van de Verdraagzaamheid 2015’.
Een prachtig gevarieerd boek dat ons een inkijk geeft in de belevingswereld van mensen waarvan de meesten zo'n vijfendertig tot veertig jaar geleden aanmeerden in Utrecht en omgeving. De verhalen gaan over wennen, heimwee, verdriet, doorzetten en uiteindelijk een plek vinden.