Auteur:
Tessa Dikker
De vlam is aan
Het lijkt wel gisteren dat ik met pannen met soep op de fiets naar het Karel Appelhuis reed voor de eerste bijeenkomst van de Wijkacademie Opvoeden Amsterdam Oost.
Diezelfde avond vloog een sjaal in de fik en gekscherend beschouwden we deze vlam als een symbolische start van de Wijkacademie.
Vele bijeenkomsten volgden waarbij de kerngroep om de met verf bespatte tafel zat en elkaar leerden kennen. Aan de hand van verschillende gespreksvormen werd besproken hoe iedereen zelf was opgevoed en wat men daarvan meegenomen had in de manier waarop zij zelf opvoedden. Men vertelde elkaar waar ze trots op waren als opvoeder (dit werden ‘sprankelmomenten’ genoemd) en er werd gefilosofeerd over van wie het kind eigenlijk is. Er werd bediscussieerd in hoeverre je iemands ander kind kan opvoeden en daarmee werd het thema ‘opvoeden in de wijk’ onder de loep genomen waarbij ieder zijn of haar ideeën inbracht over hoe een pedagogische civil society eruit zou moeten zien. De belangrijkste thema’s die volgens de kerngroep in de buurt spelen werden geformuleerd en men bedacht gezamenlijk manieren om deze thema’s breder in de buurt bespreekbaar te maken. Er werd over en voor de buurt gedroomd.
De bijeenkomsten
Tot de zomer 2015 hebben twintig kerngroep bijeenkomsten plaatsgevonden. Eerst in het heerlijke Karel Appelhuis aan de Dappermarkt en later verhuisde de kerngroep, gedwongen door het gestegen aantal deelnemers, naar de Muiderkerk. De bijeenkomsten waren qua opzet identiek aan elkaar. Rond zeven uur kwam iedereen binnen en na een korte energizer en een update van lopende projecten stond er telkens een nieuw thema centraal of was er een gastspreker uitgenodigd. De gastsprekers varieerden van leden uit het Landelijke netwerk van academici rondom de Wijkacademie Opvoeden en experts op het gebied van social media of kindermishandeling. Ook kwam de wijkagent op bezoek, evenals een gemeenteambtenaar. De ondernemer Tjerk Feitsma ontwikkelde samen met de kerngroep gesprekskaarten om opvoeden makkelijker bespreekbaar te maken. Ten slotte schoof theatermaker Jos Zandvliet een aantal keren aan tafel en dacht mee over theaterproducties en andere manieren om het thema opvoeden op de kaart te zetten in Amsterdam Oost.
Wat naast de opzet telkens gelijk was waren de cupcakes van de slager. De cupcakes werden een vertrouwd onderdeel van de bijeenkomsten van de kerngroep van de Wijkacademie. Een keer heb ik het in mijn hoofd gehaald om met iets anders te komen maar dat heb ik snel geweten..
De groep
Vanaf oktober 2013 werden er ouders voor de kerngroep geworven. Dit verliep via verschillende kanalen. Sommige opvoeders zijn letterlijk van de markt geplukt. Andere kwamen via via. De samenstelling van de kerngroep wisselde aan het begin, maar de contouren van de harde kern werden al snel zichtbaar. Heuse vriendschappen werden gevormd en met veel plezier sloegen Hanne en ik gade hoe sommige opvoeders enorm leken op te bloeien. Het was een bont gezelschap. De ouders kwamen uit Turkije, Suriname, Curaçao, Marokko, Nederland en Pakistan. Men liet duidelijk weten dat het onder andere de diverse samenstelling van de groep was waardoor ze met zoveel plezier naar de bijeenkomsten kwamen. Het was boeiend om de verschillende verhalen vanuit zoveel uiteenlopende perspectieven te beluisteren. Soms nam iemand zijn of haar dochter of zoon mee. Die werd dan met open armen ontvangen en betrokken bij de gesprekken of projecten. Een dochter die haar moeder telkens bracht en ophaalde is op een gegeven moment zelfs gewoon toegetreden tot de kerngroep.
De onderwerpen die werden besproken waren af en toe intiem maar doordat er zoveel in was geïnvesteerd om de groep een groep te laten worden, werden die in alle veiligheid gevoerd. De discussies werden nooit op de man gespeeld en die enkele keer waarbij het enigszins hoog opliep eindigde in een liefdevolle knuffel.
Installatie en producties
Na de eerste serie bijeenkomsten trad de Wijkacademie Opvoeden Amsterdam Oost aan de hand van een fototentoonstelling naar buiten en werd zij officieel geïnstalleerd door bestuursvoorzitter Nevin Ozotuk in de Meevaart op 3 juli 2014. Daarna begon de kerngroep echt te produceren. De thema’s die de groep belangrijk vond werden geformuleerd en er werden manieren bedacht om deze op artistieke manieren breder in de wijk bespreekbaar te maken. In iedereen bleek een kunstenaar te schuilen en men deed enthousiast mee met bijvoorbeeld de voorbereidingen van een theaterstuk over opvoeden, het maken van een glossy over jongeren, het ontwikkelen van een vogel speurtocht over opvoeden in het Flevopark, het meedenken over een schildercursus over opvoeden voor ouderen (en een voor jonge kinderen), het maken van een foto tentoonstelling, het ontwikkelen van vragenlijsten over het thema opvoeden in spannende tijden en het creëren van gesprekskaarten om het thema opvoeden makkelijker bespreekbaar te maken in de buurt.
Daarnaast zetten alle ouders zich op verschillende manieren in tijdens bijvoorbeeld de conferenties die er over Opvoeden werden georganiseerd, op de opening van het jaar van de Dappermarkt, tijdens de inspiratie middag waar de ouders van de verschillende wijkacademies uit het hele land elkaar leerden kennen en tijdens de Vuile was manifestatie waarbij de kerngroep in samenwerking met stichting Praat kindermishandeling bespreekbaar maakte.
In retrospectief
Terugkijkend op de ontwikkeling van de Wijkacademie Opvoeden Amsterdam Oost kan ik zeggen dat ik er best onder de indruk van ben welk een positie de kerngroep zich in korte tijd in de buurt heeft toegeëigend. De Wijkacademie wordt genoemd, bewierookt en uitgenodigd. Dat ging eigenlijk heel snel, ik denk dat dat komt doordat het uniek is in zijn soort: een orgaan waar de ouders echt zelf aan het woord zijn, plannen maken en produceren. Tegelijkertijd ben ik er van overtuigd dat deelname aan het project voor de individuele participanten een enorme meerwaarde heeft betekend. Zoals ik eerder in mijn blogs schreef zagen Hanne en ik hoe moeders mondiger werden en hoe vaders steeds makkelijker vreemden durfden aan te spreken. De een ontdekte de journalist in zichzelf, de ander een schilder.
Het was een voorrecht om dit ‘bottum up’ initiatief van zo dichtbij te mogen meemaken. Dit is waarschijnlijk wat er met de participatiesamenleving bedoeld wordt. Indien dat het inderdaad is, dan lijkt het mij absoluut iets waar we met z’n allen naar zouden moeten streven.
donderdag 27 augustus 2015